Περιμένοντας στην ουρά ενός πολυκαταστήματος ακούγεται μια μαμά εμφανώς αγανακτισμένη να φωνάζει στο παιδί της “αστο κάτω είπα. Δε θα πάρεις κι άλλο αυτοκινητάκι! Δε θα σε ξαναπάρω μαζί μου!”.. Το 3-4 χρονών αγόρι αρνείται και η μαμά παίρνει από το χέρι του το παιχνίδι και το αφήνει στο ράφι. Το παιδί κλαίει δυνατά κι εκείνη κοιτάει τριγύρω με ένα βλέμμα γεμάτο απόγνωση.. Απόγνωση, θυμό κι ενοχές…
Η περιγραφή αυτή αποτελεί ένα από τα από τα πολλά παραδείγματα καθημερινότητας που μπορούν να δυσκολεύουν τους γονείς. Η μητέρα φαίνεται εμφανώς θυμωμένη και αγανακτισμένη, πιθανώς λόγω της επιμονής του παιδιού και ταυτόχρονα της πίεσης που μπορεί να νιώθει λόγω της έκθεσης μπροστά σε κόσμο. Το παιδί από την πλευρά του είναι σε ηλικία που δυσκολεύεται να κατανοήσει και να ρυθμίσει τα αρνητικά συναισθήματα που βιώνει. Το κλάμα είναι ο τρόπος του να εκφράσει τη δυσαρέσκεια και την απογοήτευσή του.
Το πρώτο βήμα που χρειάζεται να κάνει ο γονέας είναι να αναγνωρίσει σε κάθε κατάσταση τα συναισθήματά του. Η μητέρα στο παράδειγμά μας νιώθει απογοητευμένη, καθώς αισθάνεται ότι δεν καταφέρνει να ηρεμήσει το παιδί της και ότι χάνει τον έλεγχο της κατάστασης. Επιπλέον, νιώθει θυμό, ο οποίος πηγάζει ίσως από την κούρασή να ανταπεξέλθει στην καθημερινότητα, τη δυσκολία της να επικοινωνήσει με το παιδί και την αίσθηση ότι οι άλλοι την κρίνουν. Τέλος, οι ενοχές έρχονται να επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την ήδη δύσκολη συναισθηματική της κατάσταση, καθώς μπορεί να νιώθει άσχημα που φώναξε στο παιδί και ίσως αισθάνεται ανεπαρκής να ανταποκριθεί στις προσδοκίες της ως μητέρα.
Στο “εδώ και τώρα..”
Αναγνωρίζοντας λοιπόν όλα τα συναισθήματα που εντείνονται μέσα μας σε μια δύσκολη στιγμή, προτείνονται ορισμένοι τρόποι συμπεριφοράς, οι οποίοι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν τόσο κατευναστικά, όσο και εκπαιδευτικά για το παιδί.
Διατηρώ την ψυχραιμία μου: Προσπαθώ να διατηρήσω την ψυχραιμία μου, παίρνω βαθιές αναπνοές και επιδιώκω να ηρεμήσω πριν αντιδράσω.
Παίρνω απόσταση από την κατάσταση: εάν είναι εφικτό, απομακρύνομαι από τον δημόσιο χώρο για λίγο, ώστε να έχουμε μαζί με το παιδί την ευκαιρία να ηρεμήσουμε.
Συζητώ σε ήρεμο τόνο: μιλάω στο παιδί ήρεμα και του εξηγώ γιατί δεν μπορεί να πάρει το παιχνίδι, υπενθυμίζοντας τη συμφωνία που μπορεί να έχει προηγηθεί πριν έρθουμε στο κατάστημα.
Αναγνωρίζω τα συναισθήματά του: Του λέω ότι καταλαβαίνω ότι είναι απογοητευμένο ή θυμωμένο και ότι αυτό είναι φυσιολογικό.
Παραμένω συνεπής στα όρια: Είναι σημαντικό να διατηρήσω σταθερά και συνεπή όρια. Έτσι, βοηθώ το παιδί να κατανοήσει ότι μπορούν να υπάρχουν
όρια και παράλληλα μια ασφαλής και όμορφη σχέση σεβασμού και φροντίδας.
Εκπαίδευση σε Εναλλακτικές Αντιδράσεις: Προτείνω στο παιδί εναλλακτικούς τρόπους για να εκφράσει την απογοήτευσή του, όπως το να μιλήσει ή να ζητήσει βοήθεια.
Μετά την Έκρηξη…
Συζήτηση και Απολογισμός: Όταν ηρεμήσω, συζητώ με το παιδί μου για ό,τι συνέβη. Αναγνωρίζω το λάθος μου που φώναξα στο παιδί. Επιπλέον, του εξηγώ γιατί ήταν λάθος να φωνάζει και να κλαίει και συζητώ μαζί του πώς μπορεί να αντιδράσει διαφορετικά την επόμενη φορά.
Αυτοφροντίδα: Πολύ συχνά ο θυμός και η ευερεθιστότητα υποδηλώνει κούραση και ψυχική εξουθένωση. Είναι πολύ σημαντικό να φροντίζω τον εαυτό μου, βρίσκοντας χρόνο για χαλάρωση και ανάπαυση.
Αξιοποιώντας αυτές τις ιδέες και αναγνωρίζοντας τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους, οι γονείς μπορούν να μετατρέψουν τις στιγμές θυμού σε ευκαιρίες για συζήτηση και κατανόηση και να ενισχύσουν τη σχέση τους τα παιδιά τους.